Geneza projektu
W maju 2013 roku na spotkaniu Towarzystwa Przyjaciół Sławięcic, prezes tego stowarzyszenia, Gerard Kurzaj, zaproponował podjęcie przez Towarzystwo pracy nad organizacją nowego zadania, wystawy poświęconej emigracji ze Śląska w XIX wieku do Teksasu.
Przypadająca w 2014 roku 160 rocznica dotarcia Ślązaków do Teksasu i założenia tam najstarszej polskiej miejscowości na terenie Ameryki to dobra okazja, aby podjąć starania o realizację tego projektu. Temat Ślązaków w Teksasie, którzy wyemigrowali do Ameryki w XX wieku oraz dzisiejsze kontakty ich potomków z Polską, to bardzo szeroki wachlarz zagadnień społeczno-kulturalnych, niezwykle ciekawy, nietypowy i prawdopodobnie mało znany w innych regionach Polski, poza Śląskiem. Natychmiast powstał zespół osób, które zdecydowały się, działając społecznie, skutecznie przeprowadzić cały proces tworzenia wystawy.
Twórcy wystawy oparli się na niektórych materiałach otrzymanych od Muzeum Śląska Opolskiego, która to instytucja w 2004 roku, jako pierwsza podjęła ten temat organizując ekspozycję o podobnej tematyce.
Po dziesięciu latach wiele zmieniło się w możliwościach sztuki wystawienniczej. Głównym założeniem było przedstawienie tematu "Ślązaków w Teksasie" w nowoczesnej multimedialnej technice. Obraz, dźwięk, strona internetowa, plansze multimedialne dają współczesnemu odbiorcy możliwość interaktywnej formy zapoznania się z przedstawianym tematem, rozbudzają one chęć poznania tych niezwykłych historii ludzi, nie tylko przy bezpośrednim kontakcie z wystawą, ale również poza nią. Każdy może indywidualnie rozwijać i kształtować swoją wiedzę w tej tematyce, korzystając ze strony internetowej, czy sięgając po wskazaną literaturę.
Kilka miesięcy pracy twórców wystawy polegającej przede wszystkim na zebraniu ogromnego i unikatowego materiału pozwalającego w sposób wiarygodny, bezpośredni i nowoczesny przeprowadzić odbiorcę po wystawie.
Towarzystwo Przyjaciół Sławięcic
Idea powołania Towarzystwa Przyjaciół Sławięcic powstała w lecie 1990 roku. Grupa mieszkańców, widząc powstające nowe, dodatkowe możliwości działania, jakie przyniosła zmiana układu politycznego, wyszła z inicjatywą powołania Stowarzyszenia pod nazwą Towarzystwo Przyjaciół Sławięcic i wydawania pisma, które w pierwotnym zamiarze miało nosić tytuł „Nasza Gazeta”. Ponieważ podczas rejestracji pisma w Sądzie Wojewódzkim w Opolu zakwestionowano tę nazwę, jako już istniejącą, zmieniliśmy nazwę na: „Gazeta Sławięcicka”.
Grupa założycielska liczyła kilkanaście osób. Nasze życie zawodowe i rodzinne oraz fakt, że w tych sprawach byliśmy zupełnymi amatorami, sprawiły, że rozpoczęte w 1990 roku prace nad statutem Towarzystwa zostały zatrzymane. Dopiero po 12 latach zakończyły się powodzeniem i dnia 8 stycznia 2003 roku w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS: 0000145116 zostało zarejestrowane Towarzystwo Przyjaciół Sławięcic.
Stowarzyszenie jest zawiązane dla kontynuowania dobrych tradycji związanych z bezinteresownym działaniem na rzecz Społeczności Sławięcic w dziedzinie kultury, oświaty, wychowania młodzieży, rekreacji i sportu, szeroko rozumianych kontaktów międzyludzkich i poprawy warunków życia. Stowarzyszenie w swoich działaniach kieruje się wskazaniami Społecznej Nauki Kościoła Katolickiego.
Celami stowarzyszenia są:
- Budowanie zgody i życzliwości między ludźmi, zgodnie z chrześcijańską hierarchią wartości;
- Podniesienie na wyższy poziom wiedzy o historii, pięknie i kulturze zamieszkiwanej miejscowości, okolicy i kraju, wśród ludzi młodych oraz dawnych, obecnych i przyszłych mieszkańców Sławięcic;
- Działanie na rzecz rozwiązywania żywotnych interesów mieszkańców Sławięcic, dotyczących estetyki miejscowości, ekologii, rozwoju oświaty, szeroko pojętej kultury współżycia, zdrowia i wypoczynku.
Stowarzyszenie swe cele realizuje przez:
- Organizowanie imprez i akcji o charakterze kulturalno-rekreacyjnym;
- Prowadzenie działalności wydawniczej;
- Współpracę z samorządem lokalnym oraz innymi organizacjami i instytucjami działającymi na terenie Sławięcic;
- Współpracę z duszpasterzami Kościoła Katolickiego z parafii św. Katarzyny w Sławięcicach;
- Reprezentowanie interesów mieszkańców Sławięcic wobec władz publicznych i samorządowych;
- Nawiązywanie kontaktów z dawnymi mieszkańcami Sławięcic oraz osobami w inny sposób związanymi z tą miejscowością;
- Nawiązywanie współpracy z organizacjami i stowarzyszeniami o podobnych celach z terenu miasta Kędzierzyna-Koźla, kraju i zagranicy;
- Inne działania sprzyjające rozwojowi statutowych celów Stowarzyszenia.
Nasze dokonania
W roku 2005 wydaliśmy kolorową, dwujęzyczną ulotkę mówiąca o historii i dniu dzisiejszym osiedla Sławięcice. W latach 2006 i 2007, we współpracy z profesorem Karolem Joncą przygotowaliśmy do druku publikację „Dzieje Sławięcic”. Od ponad 20 lat wydajemy „Gazetę Sławięcicką” - najdłużej wydawane bez przerwy pismo lokalne w Kędzierzynie-Koźlu. W latach 2010-2012 przygotowaliśmy i wydaliśmy album „Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sławięcicach” Samodzielnie przygotowaliśmy wielokrotnie pokazywaną wystawę „Sławięcice wczoraj, dzisiaj, jutro”. Stale organizujemy różne imprezy kulturalne, czy sportowe, jak: koncerty, coroczne masowe rajdy rowerowe – „Cyklostrada” po okolicy, z udziałem ponad 200 uczestników, współorganizujemy „Festyn Kiermaszowy”.
Fundacja Ojca Leopolda Moczygemby, Father Leopold Moczygemba Foudation
W roku 2004, w 150. rocznicę przybycia Ślązaków na ziemie Teksasu, założono Fundację Ojca Leopolda Moczygemby (Father Leopold Moczygemba Foundation). Fundacja powstała dla wspomagania zachowania tradycji, kultury, dziedzictwa i pamięci o Śląsku wśród potomków emigrantów śląskich żyjących w Teksasie. Ma na celu podejmowanie działań kulturalnych, religijnych i edukacyjnych w Ameryce i w Polsce. Głównym założycielem i przewodniczącym fundacji jest ks. Fraciszek Kurzaj, urodzony w Sławięcicach na Opolszczyźnie, przybyły do Ameryki w 1986 roku do pracy duszpasterskiej. Funkcję wiceprzewodniczącej sprawuje Loretta Niestroy. W skład zarządu wchodzą również: Dorothy Pawelek, Randy Pawelek, Lambert Titzman, funkcję skarbnika pełni Lorraine Pruski, sekretarza Evelyn Lyssy, zaś rzecznikiem prasowym jest Elaine Mazurek Stephens.
Fundacja ułatwia utrzymanie kontaktów, wyjazdy do Polski, czy podejmowanie gości z Polski w Teksasie, także wsparcie finansowe instytucji kościelnych i kulturalno-oświatowych. Dla jej członków ważne jest, by rozwijać relacje, wzmacniać więzi między Śląskiem a Teksasem, szukać wspólnych korzeni. Z inicjatywy fundacji kontynuowane są żmudne prace nad liczącą sobie ponad 150 lat dokumentacją migracji i osiedlania się na nowej ziemi. Wymiernym owocem takiej pracy są historie rodzin teksańskich. Zawierają między innymi genealogie, umożliwiające odnalezienie miejsc pochodzenia przodków Śląskich Teksańczyków. To właśnie działalność Fundacji Ojca Leopolda Moczygemby umożliwiła stworzenie wzajemnych kontaktów, zwanych dziś mostem śląsko-teksańskim. Potomkowie emigrantów nie tylko zwiedzają ważne miejsca w Polsce, ale przede wszystkim Śląsk, by spotkać się ze swoimi dalekimi krewnymi, zobaczyć skąd wyjechali ich przodkowie. Odwiedzający Teksas mogą z kolei doświadczyć, czym jest on w istocie. Poznają miejscowości, gdzie osiedlili się emigranci, spotykają ich potomków, nierzadko mając sposobność do porozmawiania z nimi w gwarze śląskiej. Ze Śląska wyjeżdżają grupy artystyczne, które swoim tańcem i śpiewem poruszają mieszkańców południowego Teksasu. W działalność fundacji wpisuje się również organizowanie po obu stronach Oceanu obozów młodzieżowych z nauką języka.
Dzięki Fundacji został zorganizowany konkurs „Po Naszemu, czyli po śląsku w Teksasie”, mający na celu prezentację zachowanej przez półtora wieku gwary. Od 2004 roku Fundacja ma swoje stoisko na Texas Folklife Festival w centrum San Antonio. Wolontariusze w strojach ludowych częstują tam polskimi daniami, wśród których nie może zabraknąć pierogów i kiełbasy.Od czasu, gdy powstały miasta partnerskie na Śląsku i w Teksasie, Fundacja wspiera ważne inicjatywy podtrzymujące zachowanie dziedzictwa kulturowego Śląska.
Muzeum Diecezjalne w Opolu
Muzeum Diecezjalne w Opolu od początku istnienia – 21.11.1987 – stało się ważnym ośrodkiem kultury w mieście i rozpoczęło działalność mającą na celu ukazanie przeszłości ziemi opolskiej, a także kultury plastycznej tworzonej obecnie. Muzeum Diecezjalne powstało dzięki inicjatywie ks. biskupa ordynariusza Alfonsa Nossola i było pierwszym wybudowanym od podstaw muzeum w Polsce po zakończeniu II Wojny Światowej.
Muzeum mieści się w pięknym i funkcjonalnym budynku. Jest chętnie odwiedzane przez Opolan i ludzi spoza naszego terenu. W księdze pamiątkowej znajdują się wpisy znamienitych osób świeckich i duchownych, przedstawicieli hierarchii Kościoła i Władz Państwowych. Zadaniem muzeum jest gromadzenie powstałych przed wiekami na terenie Opolszczyzny obiektów sakralnych, ich ochrona, konserwacja i eksponowanie. W dwóch salach eksponowane są najciekawsze pod względem artystycznym i historycznym dzieła sztuki sakralnej. Ekspozycja uwzględnia szaty, księgi, mszały, paramenta; ukazuje dzieła w trakcie prac konserwatorskich. Dzięki temu zwiedzający mają możliwość zapoznania się ze skomplikowanym procesem przywracania dziełom sztuki pierwotnego wyglądu i blasku.
Do najcenniejszych zabytków należą gotyckie figury: "Madonna z Dzieciątkiem" z praskiej szkoły Parlerów, "Krucyfiks" z kręgu Tilmana Riemeschneidera oraz "Pieta" z warsztatu mistrza Wita Stwosza, florencki renesansowy obraz w tondzie "Madonna z Dzieciątkiem i Św. Janem Chrzcicielem" oraz "Adoracja Dzieciątka" ze szkoły Fra Angelico. Eksponowane naczynia liturgiczne wykonane zostały w śląskich warsztatach złotniczych. Na szczególną uwagę zasługują barokowe kielichy, monstrancje i relikwiarze wykonane przez złotników nyskich. W muzeum mieści się również galeria współczesnej sztuki sakralnej, w której organizowane są wystawy malarstwa, rzeźby, rysunku, grafiki, fotografii i innych działań plastycznych współczesnych artystów polskich i zagranicznych. W salach muzeum odbywają się koncerty, wieczory poetyckie i przedstawienia teatralne.
Poprzez wieloraką działalność Muzeum zmierza do kształtowania właściwego rozumienia i szacunku do sakralnego dziedzictwa kultury ojców. Istnienie Muzeum wzbogaca rodzime wartości kulturowe o współczesne dzieła ducha i wytwory kultury narodowej, przeniesione z dawnych terenów archidiecezji lwowskiej, wileńskiej, diecezji łuckiej oraz części dawnego terytorium diecezji ołomunieckiej. Działalność Muzeum nie tylko ukazuje bogactwo przeszłości, ale i stan posiadania kultury plastycznej tworzonej współcześnie. Muzeum Diecezjalne stało się w Opolu ośrodkiem kultury chrześcijańskiej. Otworzyło swoje podwoje nowoczesnej sztuce sakralnej, aby pokazywać przemyślane i zaproponowane przez współczesnych artystów wydarzenia z historii zbawienia. W swojej działalności promuje współczesną sztukę sakralną poprzez organizowanie zmiennych wystaw artystów rodzimych i zagranicznych.